MANNA 905 Ben je een leider of zit je mensen op de hielen?
Jaren geleden had ik het voorrecht om samen met een vriend, Ken Johnson, een boek te schrijven over zijn ervaring met het fokken van schapen naast zijn plattelandswoning. In de Bijbel staan veel teksten over schapen, waardoor het zowel educatief als verhelderend was om van hem te leren en te schrijven over het bijzondere gedrag van schapen.
Er staan tientallen verwijzingen naar schapen, herders, lammeren en kuddes in de Bijbel en mensen worden vaak vergeleken met schapen. Maar over het algemeen zijn deze vergelijkingen niet vleiend. Schapen zijn bijvoorbeeld vuile, domme dieren. Als ze aan zichzelf worden overgelaten, komen ze vaak in moeilijkheden. Daarom hebben ze een herder nodig, iemand die over hen kan waken, voor hen kan zorgen en hen kan redden als ze in moeilijkheden komen.
Eén van de unieke eigenschappen van schapen is dat ze loyaal zijn aan hun herder. Mijn vriend demonstreerde dit toen ik hem op een dag bezocht. De schapen stonden rustig in het weiland te grazen. “Roep ze, of fluit,” stelde hij voor. Dat deed ik, maar ze reageerden niet. Waren ze plotsklaps doof geworden? Toen riep Ken ze met normaal stemvolume. En direct keek elk lid van zijn kudde op, alsof ze wachtten op zijn instructies.
Onlangs werd ik aan deze ervaring herinnerd, nadat ik hoorde hoe een spreker een bordercollie beschreef, een hondenras dat vaak wordt gebruikt om schapen te hoeden. Deze honden nemen de leiding niet, maar drijven de schapen door te blaffen en aan hun hielen te ‘knabbelen’. Dit staat in scherp contrast met de vertrouwde herder die de kudde leidt zonder dwang. De herdershond irriteert de schapen en jaagt ze zelfs schrik aan, terwijl de herder de kudde zorgzaam leidt.
Deze twee contrasterende stijlen kun je vergelijken met de manier waarop veel bedrijven en professionele leidinggevenden leiderschap benaderen. Sommigen leiden door de weg te tonen en degenen die hen volgen te leiden, anderen krijgen hun mensen in beweging door het equivalent van aan de hielen knabbelen. Beide benaderingen kunnen succesvol zijn, maar er is een voorkeurstraject om mensen te managen en leiden. In een van Zijn meest bekende boodschappen gebruikte Jezus Christus de metafoor herder – kudde.
De effectieve leider is bekend en vertrouwd. Jezus gebruikte de metafoor van een herder en zijn kudde en zei: “Maar wie door de deur naar binnen gaat, die is herder van de schapen. Voor hem doet de deurwachter open en de schapen horen zijn stem, en hij roept zijn eigen schapen bij hun naam en leidt ze naar buiten. En wanneer hij zijn eigen schapen naar buiten gedreven heeft, gaat hij voor hen uit, en de schapen volgen hem, omdat zij zijn stem kennen” (Johannes 10:2-4).
De “hielenknager” inspireert niet tot loyaliteit. In tegendeel. Degene die leidt met dwang en vrees wordt niet door de leiders gezien als een “herder”. Ze accepteren deze persoon niet als iemand die ze uit vertrouwen moeten volgen. Als zij opdrachten opvolgen, is dat omdat dat nodig is, niet vanuit geïnspireerde loyaliteit. Voor hun eigen belang ervaren ze hem niet als een leider. “Maar een vreemde zullen zij beslist niet volgen, maar zij zullen van hem wegvluchten, omdat zij de stem van vreemden niet kennen… Maar de huurling en wie geen herder is, die de schapen niet tot eigendom heeft, ziet de wolf komen en laat de schapen in de steek en vlucht; en de wolf grijpt ze en drijft de schapen uiteen. En de huurling vlucht, omdat hij een huurling is en zich niet om de schapen bekommert (Johannes 10:5, 12-13).
De effectieve leider stelt de belangen van anderen voorop. Mensen gaan vaak ver, “verder dan de plicht roept”, en doen veel meer dan nodig is, omdat ze ervan uitgaan dat hun leider het beste met hen voorheeft, hij zet hun belangen soms zelfs voor die van hemzelf. Het is niet moeilijk een leider met opofferingsgezindheid te volgen. “Ik ben de goede Herder; de goede herder geeft zijn leven voor de schapen. Ik ben de goede Herder en Ik ken de Mijnen en word door de Mijnen gekend … en Ik geef Mijn leven voor de schapen” (Johannes 10:11-15).
Gespreksvragen
Wat vind jij de belangrijkste gedachte of principe in deze discussie over schapen en herders waar deze gerelateerd is aan het bedrijfsleven en de professionele wereld?
Als je leidinggevende en managementverantwoordelijkheden hebt, zie jij jezelf dan als een herder of eerder als een “hielenknager”? Licht je antwoord toe.
Voor (of met) wie heb jij gewerkt, die de rol van de herder illustreert in de manier waarop hij met zijn medewerkers omgaat? Beschrijf hoe dit er in de praktijk uitziet.
Ben je het met me eens dat mensen eerder hard zullen werken, en vaak zelfs meer zullen doen dan nodig is, voor de leider die ze vertrouwen en waarvan ze geloven dat hij het beste met hen voorheeft? Waarom of waarom niet?
In de onderstaande Bijbelteksten kun je meer lezen over dit onderwerp.
Psalm 119:176; Jesaja 53:6; Jeremia 50:6; Johannes 1:29-31,35; 1 Petrus 2:25, 5:2-6
Verzonden door CCA Nederland op zaterdag 24 april 2021.