MANNA 968:Ethische keuzes maken in een grijze wereld
Sommige mensen zien alles in zwart of wit, goed of slecht, goed of kwaad. Anderen zien een grijze oceaan, met nooit iets firm geplant aan de ene zijde of aan de andere zijde. Het leven zou wellicht makkelijker zijn, als de Bijbelse geschriften een duidellijk antwoord zouden geven voor elk mogelijk ethisch dilemma. Maar dat is simpelweg niet het geval. Het tegendeel, de Bijbel geeft niet eens een definitief antwoord op elke ethische vraag waarover wordt gediscussieerd op de eigen pagina’s. Dus hoe kan een gewetensvolle volgeling van Jezus Christus de juiste keuzes maken terwijl die reist door de verraderlijke grijze gebieden in het leven?
Iedereen is gehouden aan dezelfde ethische standaard als het neerkomt op Bijbelse geboden. Bijvoorbeeld: “Gij zult niet stelen” heeft niet alleen betrekking op de kassa van de plaatselijke supermarkt, het is van toepassing op iedereen – arm of rijk – jong of oud. Buiten de duidelijke Bijbelse mandaten bestaat er een wereld aan voorkeuren, opties en meningen wat goed voor de één is, is niet goed voor de ander.
Wat dan nodig is, is een filter om te helpen om goede ethische keuzes te maken over issues die niet direct besproken worden in een Bijbelpassage. We kunnen niet simpelweg kijken naar wat de wet zegt, want soms staat er in de wet wat toegestaan is, maar niet of we het altijd moeten doen. Als voormalig voorzitter van het hooggerechtshof van de VS zei Potter Stewart: “Ethiek is het verschil tussen weten waar je recht op hebt en wat recht (het juiste) is om te doen”.
Welke filter zouden we moeten gebruiken? Er zijn vele bronnen, maar ik waardeer de waarheden die in de Bijbelse geschriften staan die toepasbaar zijn op verschillende situaties. Mijn persoonlijke filter om door het dagelijkse ethische landschap te navigeren komt uit twee Bijbelgedeeltes in het Nieuwe Testament: Romeinen 14 en 1 Korinthe 10:23-33.
Beide gaan erover of christenen vlees zouden moeten eten dat aan afgoden is geofferd. Dit is geen grootse zorg in de zakenwereld van vandaag, maar de principes en waarheden die de discussie van de apostel Paulus hierover leidde, kunnen ook toegepast worden op verschillende grijze gebieden in ons leven vandaag.
Is het toelaatbaar? (Als er een duidelijk bijbels gebod tegen is, dan is het niet toelaatbaar)
Draagt het bij aan vrede en wederzijdse verbetering?
Levert het voordeel of winst op of is het opbouwend?
Heeft het het goede voor met anderen?
Zal een andere gelovige hierover vallen?
Brengt het eer aan Gods naam of reputatie?
Een “nee” op één van deze vragen betekent een “nee” tegen de beslissing. Op deze manier dienen deze vragen als een anker. De uitdaging is om dit niet één keer te doen, maar keer op keer en zo ons geheugen als ethische spier versterken. Ethisch gedrag kan geen last-minute besluit zijn. Zoals de Griekse filosoof Aristoteles zei: “We zijn wat we herhaaldelijk doen”.
Onze ethische grens moet scherp zijn. Ons verlangen naar het ware, het goede en mooie moet sterk blijven. De Britse Nieuwe Testament geleerde N.T. Wright zei het zo, “Christelijke ethiek is geen kwestie van ontdekken wat er gaande is in de wereld en jezelf erop afstemmen. Het is niet een kwestie van dingen doen om Gods goedkeuring te verkrijgen. Het is niet een kwestie van je best doen om stoffige wetboeken van lang geleden of ver weg te gehoorzamen. Het gaat om het toepassen in het heden van de liederen die we zullen zingen in Gods nieuwe wereld.”
GESPREKSVRAGEN
Wat is, naar jouw mening, de status van het ethisch keuzes maken in het bedrijfsleven dezer dagen? Geloof je dat veel mensen geleid worden door wat men noemt “situationele ethiek”. Zo ja, op welke manier?
Hoe kijk jij naar ethisch gedrag? Denk je dat de meeste zaken zwart-wit zijn? Goed of slecht? Of vallen ze in de gevaarlijke grijze gebieden in het leven? Geef enkele voorbeelden.
Als je een moeilijk ethisch dilemma tegenkomt, hoe ga je dit dan aanpakken? Ga je advies vragen bij vrienden en collega’s die je vertrouwt om hun perspectief te krijgen? Welke andere bronnen zou je kunnen raadplegen?
Wat voor rol speelt de Bijbel als een bron van wijsheid voor het maken van ethische beslissingen? Geloof je dat deze relevant en praktisch blijft voor de werkplek van de 21e eeuw of vind je de principes en lessen verouderd en niet meer relevant? Leg je antwoord uit.
De genoemde Bijbelteksten zijn afkomstig uit de Herziene Statenvertaling tenzij anders vermeld.
In de onderstaande Bijbelteksten kun je meer lezen over dit onderwerp:
Psalm 1:1-3; Spreuken 11:1,3,14, 12:15, 15:22, 19:20, 20:10,18,23; 2 Timotheüs 3:16-17
Verzonden door CCA Nederland op vrijdag 10 juni 2022